Ανάκαμψη

Οικονομικό Σύστημα
Οι πράσινοι κύκλοι είναι η αύξηση των θέσεων εργασίας. Οι κόκκινοι, η μείωση τους.
Βαθμιαία (μήνα-μήνα) εξέλιξη, μέχρι τώρα. Πάνω από 4.000.000 θέσεις εργασίας χαμένες στις ΗΠΑ μόνο από τον Μάϊο του 2008 σύμφωνα και με το Υπουργείο Απασχόλησης (αντίστοιχα links στον σχετικό τομέα του site).
Η ανάκαμψη του κόκκινου στην εργασία σε μια χρονοσειρά που ξεκινά από το 2004. Θλιβερό θέαμα.

 

 
Kαι ο κύριος Joe Biden, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, πολύ πρόσφατα, στην εκπομπή Meet The Press μαδάει μαργαρίτες.
 
 
Ο κ. Biden εισάγει το νέο ορισμό της μείωσης της ανεργίας. Θα σωθούν περισσότερες θέσεις. Δηλαδή θα χαθούν λιγότερες. Αυτό είναι επιτυχία. Συνεπώς, αν σε μια χώρα 13.000.000 απασχολούμενων πχ, μείνουν χωρίς δουλειά 4.000.000 τη μία χρονιά και 3.999.999 την άλλη, ενδεχομένως πετύχαμε διότι – ενδεχομένως – χωρίς το πρόγραμμα μας θα υπήρχαν άλλοι 2 άνεργοι. Καλώς. Και έτσι να είναι, που το ξέρεις; Πως ξέρεις πόσες θέσεις (δια)σώθηκαν;
Με βάση ποιο μοντέλο, όταν την ίδια στιγμή παραδέχεσαι ότι το «αδιαμφισβήτητο μοντέλο» που χρησιμοποιείς ήταν ανίκανο να προβλέψει την κατάσταση της οικονομίας. «Κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει την συγκεκριμένη περίοδο». Για πότε μιλάει ο Κάλχας;
Για τότε, που βούλιαζαν η μία εταιρεία πίσω από την άλλη, οι αγορές κατέρρεαν, το τραπεζικό σύστημα στέγνωνε από χρήμα, οι συσκέψεις στον Λευκό Οίκο και  οι ψηφοφορίες για τα πακέτα βοηθείας έπεφταν χαλάζι, ο Obama διέκοπτε την περιοδεία του για να προστρέξει και τα λοιπά.
«Κανείς». Κορόϊδα. Άντε να δείτε. Μπορεί να έχουμε 4.000.000 ανέργους παραπάνω σε ένα χρόνο (τους διπλάσιους!) αλλά το πακέτο μας διόρισε 14.000 δασκάλους στη Νέα Υόρκη και στην εταιρεία λεωφορειών της Μινεσότα…
Παντού! Όλοι! Τα πάντα! Ευμάρεια ασύλληπτη, εμπιστοσύνη παντού. Οι κυβερνήτες με λυμένα τα χέρια. Κάνουν δρόμους. Γενικολογίες και αοριστολογίες. Επιχειρήματα βγαλμένα από την Ελληνική Βουλή του 19ου αιώνα. Γραφικότητες. Να θυμίσω: στην αρχή το πρόγραμμα «διάσωσης», θα δημιουργούσε 4.100.000 νέες θέσεις εργασίας. Μετά από λίγες ημέρες, ο Πρόεδρος Obama είπε ότι αυτό το πρόγραμμα θα δημιουργήσει ή θα σώσει 3.500.000 θέσεις εργασίας. Πείτε εσείς πως λέγεται αυτό.Ειδικά όταν έκτοτε, έχουν χαθεί επιπλέον, πάνω από 1.500.000 θέσεις εργασίας.
 
Εμείς, ας δούμε πίσω από το γυαλί της TV – το σύμβολο της υπνοπαιδείας.
 
Αναφερθήκαμε παλαιότερα στο θέμα της οικονομικής υγείας των Πολιτειών στις ΗΠΑ. Τις τελευταίες εβδομάδες, σειρά δημοσιευμάτων καταδεικνύει την κάκιστη δημοσιονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Συνοπτικά στις 3 Ιουνίου   ο Scott Pattison της Ένωσης Εργαζομένων στους τομείς Προϋπoλογισμού των Πολιτειών των ΗΠΑ ανέφερε στην Wall Street Journal ότι μια από τις χειρότερες περιόδους για τα οικονομικά των Αμερικάνικων Πολιτειών ξετυλίγεται, αλλά το κακό είναι ότι τα ακόμη χειρότερα έπονται, στα σωτήρια έτη 2011 και εντεύθεν. («This is an awful time for states fiscally, but they’re even more worried about 2011, 2012, 2013, 2014»).  Την επομένη, στις 4 Ιουνίου, ο ίδιος κύριος δήλωνε περαιτέρω στο Bloomberg ¨οτι πρόκειται για τα χειρότερα «νούμερα» που έχουμε δει, 42 Πολιτείες έχουν ήδη προβεί σε περικοπές». Στις 15 Ιουνίου, ο Nick Johnson του Center on Budget and Policy Priorities, ενός think tank που ψάχνεται, δήλωσε πάλι στην Wall Street Journal ότι οι περικοπές δεν οδηγούν πουθενά, ειδικά με ταχυδακτυλουργικά λογιστικά κόλπα.  Στις 16 Ιουνίου η ίδια εφημερίδα (που επίσης …ψάχνεται), αναφέρεται στις υπέρογκες φορολογικές επιβαρύνσεις στις οποίες ήδη έχουν επιδοθεί 6 πολιτείες. Η Κim Rueben, του Tax Policy Center, όμως, σχολιάζει με απογοήτευση, ότι τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Άπασες οι πολιτείες είναι σε εκτεταμένο κίνδυνο αναφέρει στις 19 Ιουνίου το dollars&sense.
 
Η κύρια φάση του αποπληθωρισμού, πλησιάζει απειλητικά.Το κακό είναι διττό. Αφενός κάποιοι τυφλώνονται από τις πρόσκαιρες χρηματηστηριακές ανόδους και αφετέρου ελάχιστοι εκμεταλλεύονται την περίοδο αυτήν για να προστατευθούν.  Δεν αντιλαμβανόμαστε ίσως ότι όσοι πουλάνε αισιοδοξία το πράττουν για ίδιο όφελος.
Η παγκοσμιοποίηση μια πράγματι «επιτυχημένη» συνταγή, θέτει όλους ενώπιον της κοινής τους μοίρας. Η πολύπαθη Γιαπωνέζικη οικονομία, συρρικνώθηκε κατά 14,2% (ετησιοποιημένα στοιχεία), μόλις στο α’ τρίμηνο της «ανάκαμψης».
Η Βραζιλία, μέλος του  περιβόητου B.R.I.C. (Brazil – Russia – India – China) για πρώτη φορά από το 2003 εισήλθε σε «ύφεση» αναμένοντας εφεξής αρνητική ανάπτυξη.
Η Κίνα,  ο ταγός της Bull Market που προηγήθηκε, εμφάνισε κατά την ίδια περίοδο μείωση στις εξαγωγές της κατά 26,4%. Θα θυμάστε όλοι την παράνοια που συνόδευσε τα κινέζικα προϊόντα στον κύκλο τους στην παγκόσμια κατανάλωση. Η μείωση της ζήτησης είναι προφανώς σχετιζόμενη με την μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης. Η Κίνα όμως είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ο χρηματοδότης του Αμερικάνικου χρέους αφού διαθέτει στο χαρτοφυλάκιο της περί τα 2 τρις δολάρια Αμερικάνικων εντόκων γραμματίων και ομολόγων, γι αυτό εξάλλου και οι ΗΠΑ αποκαλούνται περιπαικτικά, Chimerica.
Πρόσφατα, ο αγαπημένος μας κύριος Geithner επισκέφτηκε την Κίνα σε μια κλασική πομπώδη Αμερικανική επίσκεψη, στην χώρα που ελάχιστα άλλαξαν στη νοοτροπία των κατοίκων της, εδώ και 100 χρόνια. Ο Τιμόθεος,  έσπευσε να προκαταλάβει την εξακολούθηση της συμπαράστασης των Κινέζων και σε έναν εμπνευσμένο λόγο του, δήλωσε ότι «oι Κινέζικες δολαριακές τοποθετήσεις είναι απολύτως ασφαλείς».
Σε αυτό εισέπραξε το παρατεταμένο και αδόκιμο για την περίσταση, γέλιο του ακροατηρίου (‘ηχηρό γέλωτα’ όπως μετέδωσε το Reuters). Είπαμε, εκεί στην Κίνα, κάποια πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Ένα από αυτά είναι ότι όταν σε κοροϊδεύουν, γελάς.
 
Η άλλη εταίρος του BRIC, η Ρωσία του Πούτιν, η χώρα δηλαδή που τόσο ορθά περιέγραψε στο ομότιτλο βιβλίο της  η μακαρίτισα Άννα Πολιτόφσκαγια, ως χώρα των ολιγαρχών, των πρακτόρων και της διαφθοράς, βιώνει αλλεπάλληλα σοκ, λόγω της κατάστασης.  Εμφανίζει και αυτή για πρώτη φορά σε 8 χρόνια έλλειμα στον προϋπολογισμό της. Θα ανέλθει στο 7% το 2009 (αισιόδοξο σενάριο) είπε ο Πρόεδρος Dmitry Medvedev. Μια χώρα που βάσισε την «νέα εποχή» στην ενέργεια από τα Ουράλια και στα μέταλα. Ως εδώ ανεκτά. Τι ήθελε όμως η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας στην Fannie Mae και την Freddie Mac στις οποίες κατείχε θέσεις άνω των $100 δις; Ήθελαν και αυτοί να μην χάσουν το τρένο της στεγαστικής έκρηξης, μάλλον. Και πόσα δις από ρώσικα στραγάλια, βλ. ρούβλια έχουν πάει στο τραπεζικό σύστημα από το Νοέμβριο του 2008 όπου ήδη είχαν δοθεί $222 δις, το 13,7% του ΑΕΠ! Για να αντιληφθεί κάποιος το επίπεδο της δημοκρατίας στον κόσμο, πρόκειται για μια χώρα που ο υπουργός οικονομικών βγήκε τον Οκτώβριο και είπε «έχουν πτωχεύσει 50-70 τράπεζες» έτσι στα «ξεκούδουνα», χωρίς να θεωρήσει αναγκαίο να πει ποιες, πότε, πως. Μια χώρα, όπου η κυβέρνηση τζογάρει χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν με τις κρατικές επιχειρήσεις και τα κρατικά δάνεια, τις/τα οποία εκχωρεί κατά το δοκούν σε «ημετέρους». Οι περιπτώσεις του πιο πλούσιου Ρώσου Oleg Deripaska και του επίσης δισεκατομυριούχου Mikhail Fridman τον περασμένο Οκτώβρη υπήρξαν χαρακτηριστικές. «Ξαφνικά» ζήτησαν και έλαβαν (φυσικά) αναχρηματοδότηση των δανειων τους, κάποιων δις δολαρίων. Ο λόγος ήταν, ότι είχαν μεγάλη «μόχλευση/έκθεση» των χαρτοφυλακίων τους. Είναι από αυτές τις ωραιοποιημένες εκφράσεις όπου πρακτικά σημαίνει εν προκειμένω, ότι έπαιζαν δις επί δις σε «κάποιες» αγορες. It’s all about the price of oil. 
 
Κανείς δεν γλιτώνει,φευ, από την τιμωρία αυτής της ασυδοσίας. Γι’ αυτό και πρόσφατα οι χώρες αυτές ενώθηκαν, στο Yekaterinburg της Ρωσίας, ψάχνοντας για ένα νέο ενιαίο νόμισμα που θα αντικαταστήσει τα δολάρια και τα Ευρώ. Τα δήθεν και τάχαμου σκληρά νομίσματα για τα οποία πολύς λόγος θα γίνει στο άμεσο μέλλον. Έρχεται ίσως, ένας πολύ κακός χειμώνας για τα νομίσματα. Για όσους δεν το ξέρουν όμως, τόσο ο Ρώσσος Πρόεδρος, όσο και ο Κινέζος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Zhou Xiaochuan, ο Κινέζος Πρωθυπουργός Wen Jiabao, αλλά και ο Βραζιλιάνος Πρόεδρος Lula (στο πρόσφατο ταξίδι του στην Κίνα στα μέσα Μαΐου), είχαν προειδοποιήσει για την αποστροφή τους στο Αμερικάνικο νόμισμα. Μια αποστροφή προς άρνηση. 
Η προσπάθεια αυτή αποσύνδεσης συζητήθηκε έντονα και στο παρελθόν και βαπτίστηκε ως decoupling. Δεν ταίριαζε όμως (τότε) στα παγκοσμιοποιημένα σχέδια της πολυεθνικής λογικής των εταιρειών που διαφεντεύουν το παγκόσμιο εμπόριο και όχι μόνον. Τώρα; Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αποσύνδεση δεν μπορεί να υπάρξει όταν το 70% της παγκόσμιας ζήτησης έρχεται από την Δύση. Άσχετα εάν εκεί, στον λεγόμενο «Παλαιό Κόσμο» (Old World) κατοικούν λιγότεροι από το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σε αυτή την καταραμένη ανισότητα και αδικία που βρίσκεται παντού, κανένα decoupling δεν μπορεί να αναπνεύσει, συμβατικά. Ποιος όμως είπε, ότι οι επερχόμενες αλλαγές θα επέλθουν συμβατικά και με το μαλακό; Και φυσικά όχι από τις Αρχές. Αυτές δεν δρουν, αντιδρούν, όπως και παλαιότερα είπαμε.
Aς μην ξεχνάμε, ότι το λεγόμενο Quantative Easing που επιχείρησε η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας, κατέληξε να είναι μια τρύπα στο νερό. Ο λόγος που η Ιαπωνία υπάρχει ακόμα, μετά από 20 χρόνια αποπληθωρισμού, είναι ότι ο υπόλοιπος κόσμος ανέπνεε, ή προσπαθούσε τουλάχιστον. Τώρα;
 
Τώρα, πέραν του παραδείγματος του BRIC, η συνολική απαξίωση των ΗΠΑ στο πρόσωπο της Υφηλίου, δεν είναι φυσικά τυχαία.Ακόμη όμως είναι «καμουφλαρισμένη» εν μέρει. Προσεχώς ίσως, θα γίνεται ολοένα αυξανόμενη και εντεινόμενη.
 
Στην ανάκαμψη αυτή, όπως το ίδιο το Treasury International Capital (η σχετική υπηρεσία των ΗΠΑ), αναφέρει, έως τον Απρίλιο αυτού του έτους, $269 δις ομολόγων κλπ του Αμερικάνικου Δημοσίου, αποκτήθηκαν σε ετησιοποιημένη βάση, από ξένες «οντότητες»… Το αντίστοιχο νούμερο για την περίοδο 2005-2007 είναι $706,9 δις. Αποτελεί τη σαφέστερη ένδειξη κρίσης εμπιστοσύνης προς τις ΗΠΑ και ηχούν καμπανάκια.
 
(ο κ. Biden είπε ότι η εμπιστοσύνη αυξάνεται ολοένα)
 
Στην ανάκαμψη αυτή, το Παγκόσμιο Εμπόριο βουλιάζει. Τα στοιχεία είναι του α’ τριμήνου
 

 
Στην ανάκαμψη αυτή, η Αμερικάνικη οικονομία βαδίζει προς την συρρίκνωση για 4ο συνεχόμενο τρίμηνο, γεγονός που δεν έχει ξανασυμβεί από την Μεγάλη Ύφεση. Οι Bernanke, Rubin, Geithner, Summers,  Greenspan, που θα έπρεπε ήδη να έχουν συλληφθεί και να ερευνάται η ευθύνη τους σε αυτόν τον τραγέλαφο της παγκόσμιας οικονομικής μπαλονοκρατίας, αντιθέτως, είναι εκεί «χαράσσοντας πολιτική εξόδου από την κρίση». Είναι τόσο γελοίο να περιμένεις από τους υπαίτιους ενός τόσο σοβαρού προβλήματος να βρουν λύσεις, όταν οι ίδιοι δεν μπόρεσαν να δουν – και δημιούργησαν/υπέθαλψαν το πρόβλημα, για τόσα πολλά χρόνια. Αλλά ποιος άλλος από τους πολίτες ευθύνεται, όταν τα μηνύματα ήταν διαρκή και αλλεπάλληλα αυτά τα χρόνια; Η «dot.com» φούσκα της τεχνολογίας το 1999, οδήγησε σε μείωση 13  φορές, αν δεν απατώμαι, των επιτοκίων προκειμένου να πλημμυρίσει το χρήμα τις αγορές και να σώσουν κάποιοι τα σαρκία τους.
 
Αυτή η πλημμυρίδα οδήγησε στην (στεγαστική) φούσκα του real estate bubble  του 2007 και τώρα στην φούσκα των ομολόγων, με τα ολοένα χαμηλότερα επιτόκια. Εν τω μεταξύ θυμάστε την φούσκα στα τρόφιμα, το πετρέλαιο και πάει λέγοντας. Το carry trade με το γιεν, το φτηνό χρήμα, όπου δανειζόμαστε στο μηδέν σχεδόν από την Ιαπωνία και τζογάραμε στην υπόλοιπη υδρόγειο.  Και τώρα, πάρτε $13 τρις στο τραπεζικό σύστημα, μόνο στο Αμέρικα, για να μην σκάσει κι αυτό και ο κόσμος όλος. Τι έχει λύσει αυτός ο ορυμαγδός χρήματος; Απολύτως τίποτα.
 
Στην ανάκαμψη αυτή, ο στεγαστικός κλάδος, συνεχίζει την ελεύθερη πτώση του, αποδεικνύοντας μια μεγάλη  τεχνική αλήθεια, πως ό,τι φούσκωσε θα ξεφουσκώσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, γυρνώντας από εκεί που ξεκίνησε. Δείτε:
 

(ο κ. Biden είπε ότι ο στεγαστικός τομέας ανακάμπτει)
 
Πέραν τούτων, οι νέες κατασκευαστικές άδειες στο Μαγιάτικο ανακοινωθέν της ανάπτυξης είναι μειωμένες κατά 45.2% σε ετήσια βάση. Σε τί περίοδο; Στην περίοδο των χαμηλότερων επιτοκίων στην ιστορία. Σε περίοδο που ο πληθωρισμός πλησιάζει το μηδέν και τα επιτόκια επίσης. Αυτά τα 2 στοιχεία είναι η επιτομή του αποπληθωρισμού. Η αρνητική ανάπτυξη επίσης. Το σύνολο των λοιπών στοιχείων για την κατανάλωση και την εργασία, ας πούμε, είναι δευτερεύοντα για να χαρακτηριστεί η περίοδος αποπληθωριστική.Το ότι σύμπαντα τα στοιχεία είναι πολύ αρνητικά, απλώς καταδεικνύει την ένταση του επερχόμενου φαινομένου.
 
Αρνητικός δείκτης τιμών καταναλωτή, από το CPIwatch.
 

 
Στην ανάκαμψη αυτή, η αυτοκινητοβιομηχανία αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη κρίση, από την ανακάλυψη του αυτοκινήτου από τον Karl Benz. Σύμφωνα με το CSM Auto Barometer, η παραγωγή είναι σε ελεύθερη πτώση, καταγράφοντας τον Μάϊο κάμψη 51% σε ετησιοποιημένη βάση,όσο και τον Ιανουάριο (προ ανάκαμψης).  Μάλιστα, όπως σημειώνεται στην έκθεση, αναμένεται περαιτέρω πτώση περί το 50% τους επόμενους μήνες λόγω Chrysler και GM.
 
(ο κ. Biden είπε ότι η η κρίση στην αυτοκινητοβιομηχανία ελέγχθηκε)
 
Στην ανάκαμψη αυτή, η Citigroup και η General Motors λοιπόν, ίσως τα 2 πιο χαρακτηριστικά σύμβολα της Αμερικάνικης οικονομικής δύναμης, αποκαθηλώθηκαν στις 8 Ιουνίου, από τον χρηματηστηριακό δείκτη Dow Jones.  Η GM είναι η 2η πιο παλιά εταιρεία στον δείκτη μετά την General Electric.  Μετρούσε 83 έτη. Και έχει ήδη εισέλθει σε πτωχευτική διαδικασία. Στις ΗΠΑ λένε όλα αυτά τα χρόνια, ότι όπως πάει η GM πάει και η χώρα (So goes GM, so goes the country).
 
Σε αντίθεση με την Citi, η JP Morgan μαζί με άλλες 9 τράπεζες ανακοίνωσαν ότι θα επιστρέψουν μέρος του ποσού από το πακέτο βοηθείας που έλαβαν, το περίφημο TARP. Πόσα; ούτε το 10%, $68 δις από τα $787 δις. 
Η JP Morgan όμως, ειδικά θα επιστρέψει το σύνολο των χρημάτων, ήτοι $25 δις.
Είναι εντυπωσιακό πως αυτή η τράπεζα τα καταφέρνει παντός καιρού. Περίεργο. Αλλά, ξέρετε, υπάρχει και κάτι άλλο. Επιστρέφοντας το ποσό αυτό σε μια περίοδο καθορισμού και καταβολής των Bonus και των μερισμάτων σε υψηλόβαθμα στελέχη και μεγαλομετόχους, η τράπεζα δεν υποχρεούται να λογοδοτεί πια στο κράτος και μπορεί  ελεύθερα να καταβάλλει όσα θέλει, όπως θέλει, όπου και όποτε.
 
Και επίσης, μπορεί, αν σε 3-4 μήνες σφίξουν πάλι τα γάλατα, να τα ξαναπάρει πίσω. Διότι δεν υπάρχει ουδείς όρος που να της το απαγορεύει στο κείμενο του ΤΑRP. Να πηγαινοέρχεται όποτε θέλει.
 
Έτσι παίζουν τα απρόσωπα κράτη, τα κοράκια (με όνομα) του σάπιου αυτού συστήματος. Τα κοράκια με όνομα, λέω και πάλι (και πάλι). Στις Bank of America και Citibank (όπως και στην κακομοίρα τη Lehman, την AIG, την Fannie Mae, την Freddie Mac, κλπ) όπου τα κοράκια δούλεψαν αλλιώς φορτώνοντας τις αμαρτίες  και  τις βρωμιές τους στα κράτη, τα κόζα είναι διαφορετικά. Αυτές, κατά δήλωση τους, δεν θα μπορέσουν να αποπληρώσουν δράμι, από το ποσό που έλαβαν ως βοήθεια για τους επόμενους 5 μήνες (τουλάχιστον). Αν το επιστρέψουν ποτέ, ειδοποιήστε με.
Ο αποπληθωρισμός είναι εδώ.  Το Αμερικάνικο κράτος, «προετοιμάστηκε» (όπως και τα υπόλοιπα μαϊμουδάκια της υφηλίου που κάνουν/με ό,τι κάνει) με τον χειρότερο δυνατό τρόπο, φουσκώνοντας τα ήδη τυμπανισμένα ελλείματα του, φορτώντας όλες τις χρεοκοπημένες εταιρείες-επιχειρήσεις στους ώμους του.

Όταν το λεγόμενο private/corporate lending έσκασε, όπως έσκασε, τα κράτη ήρθαν ως κούφιοι εξυγιαντές, να αναπληρώσουν – ή καλύτερα πληρώσουν – το «χαμένο ‘εδαφος». ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ. Την ανικανότητα, την απληστία, την φούσκα του δανεισμού, κάποιων, καλούνται να την πληρώσουν τώρα όλοι. Διότι δεν υπήρχαν κανόνες, δεν υπήρξε έλεγχος, δεν υπήρξε σύνεση, υπευθυνότητα, τίποτα. 
Εν προκειμένω, στις ΗΠΑ, το κράτος είναι λχ, ήδη κατά 34% μέτοχος της Citigroup, από την στιγμή που η τελευταία θα μετατρέψει όλες τις προνομιούχες μετοχές της σε κοινές. Τί σημαίνει αυτό;
Αυτό που λέμε εδώ και πολλούς μήνες και ξανά τώρα. Τα εξυπνοπούλια φόρτωσαν σαν μπεσακτσήδες όλες τις αμαρτίες τους στα κράτη. Δηλαδή: στους φορολογούμενους.
Εσένα, εμένα, τον Rahul, τον Andre, τον  Παναγή από τα Μέγαρα.
Όχι σε τίποτα ανεπτυγμένα βασίλεια, αλλά στα ήδη χρεοκοπήμένα κράτη, που δεν έχουν καλά – καλά να αποπληρώσουν στις Κεντρικές Τράπεζες τους τόκους από τα δανεικά (με τα οποία φυτοζωούν), παρόλαυτά επωμίστηκαν εκατοντάδες δις παραπάνω για να σώσουν αυτούς τους κυρίους. Ο χρεοκοπημένος μπορεί εξάλλου να αναλάβει κάθε υποχρέωση ανεξαρτήτως ύψους. Η μοίρα του θα είναι ούτως ή άλλως ίδια. Ο θάνατος μας, η ζωή τους.
Προκειμένου να μην φαλιρίσουν οι «κάποιοι» ιδιώτες, ας φαλιρίσουν τα κράτη, λοιπόν. Τα οποία, για να βρουν λεφτά, τι κάνουν; Αυξάνουν τους φόρους. Τί άλλο; Βλέπετε, ο αποπληθωρισμός, μια κατάσταση ιδιαίτερα οξεία και αναπότρεπτη, θα διαρκούσε πολύ λιγότερο αν εξαρχής αποφασίζαμε να φουντάρουμε τους πραγματικά υπαίτιους, αυτούς που καλούνται συχνά,  «η ελίτ».  Αυτούς που ο David Rothkopf εκανε τον κόπο να μετρήσει και τους βρήκε περίπου 6.000. Έξι χιλιάδες κολοσσοί, εξουσιάζουν 6 δις ανθρωπάκια (Not bad, huh?).
 
Αντί να προσπαθήσουμε να τους (δια)σώσουμε, όλους αυτούς, εννοώ, γιατί δεν σώζαμε τους εαυτούς μας πρώτα; Ειπώθηκε και παλιότερα, όσο σκληρότερα προσπαθείς να αντισταθείς στο αναπόφευκτο, τόσο οδυνηρότερο θα είναι (The harder they bail the harder they fall). Αν αποφασίζαμε να αντιμετωπίσουμε την αρρώστια αυτή, αποκόπτωντας τα άρρωστα μέλη – μια ουτοπική σκέψη για το sentiment και για τα δεδομένα της εποχής μας – θα επρόκειτο εντούτοις για μια αυθεντική αναδιανομή του πλούτου.  Αναδιανομή όχι με την μαρξιστική έννοια, αλλά με την αρχαιοελληνική : δίκαιη. Σκληρή μεν, αλλά – ως αναπότρεπτη – αναγκαία.
 
Αυτό δεν συμβαίνει και ούτε πρόκειται. Ας σοβαρευτούμε. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι σφιχταγκαλιασμένοι πολιτικάντηδες και οι πατρόνες τους, οδηγούν τον κόσμο σε μια ασύλληπτη κακουχία. Οι λαοί δεν έχουμε ιδέα. Και δεν έχουμε ιδέα. διότι οι δήθεν «αντιστασιακοί και αντιφρονούντες», οι τάχα αντιπολιτευόμενες πολιτικές δυνάμεις με δρεπάνια, σφυριά, σταυρούς και καρφιά, δεν κάνουν τίποτα για να μας αφυπνίσουν. Είτε διότι αγνοούν είτε διότι δεν ξέρουν τι θα πει «αντιδρώ». Ποτέ δεν μας είπαν την αλήθεια. Το «πολιτικό κόστος» γαρ, βλ. το «μιεροκάματο» για  το σανίδι.
 
Σαν τους ηθοποιούς, ουδεμία διαφορά. Μπορεί να υποδυθούν στην εντέλεια («επαναστατικούς») ρόλους αλλά φυσικά ποτέ δεν θα μπορούσαν να ενεργήσουν αντίστοιχα στην πραγματική ζωή, στην αληθινή ανάγκη υπό κανονικές συνθήκες. Η ανικανότητα στον κύκλο του sentiment από την αισιοδοξία έως την ευφορία, καλύπτεται. Στην κατηφόρα, από την απαισιοδοξία στον φόβο και τον πανικό, ξεγυμνώνεται. Τόσο απλό; Ναι.
Αυτό που μάθαμε πολύ καλά, είναι η υποκρισία. Αυτό μας προσφέρεται αυτό ψηφίζουμε και ο καλύτερος διεθνής θίασος, συνεχίζει τις περιοδείες του ενίοτε και εκτός έδρας («παγκοσμιοποιημένα»).
 
Στο σημείο αυτό να σημειώσω κάτι πιο προσωπικό, αν και δεν συνηθίζεται από το site αυτό, αλλά είναι ενδεικτικό. Υπάρχουν φίλοι που ακούν ή διαβάζουν πειθόμενοι τα επιχειρήματα αυτά και συμμερίζονται τις ανησυχίες. Άλλοι πάλι, εν μέρει συμφωνούν εν μέρει όχι. Σε κάθε περίπτωση, με βεβαιότητα πιστεύω ότι ουδείς από όλους αυτούς λαμβάνει ή θα λάβει κάποιο μέτρο. Πολλοί από αυτούς, όμως, στην κορύφωση του πανικού του Οκτωβρίου, εναγωνίως έψαχναν για «λύσεις» και «απαντήσεις» στο «τι συμβαίνει» και «που πάμε». Aυτό που συμβαίνει είναι το χιλιοειπωμένο, ότι το sentiment θα μας καθηλώσει, θα καθηλώσει πολλούς, τους περισσότερους,  στην καρέκλα της αφασίας και της απραξίας, όσο «υποψιασμένοι» και να είμαστε. Δυστυχώς.
 
Ο Gerald Calente αξίζει επ’ αυτών της προσοχής σας. Είναι από τους πιο επιτυχημένους κυνηγούς/καταγραφείς τάσεων στις ΗΠΑ. Εκδίδει την συνδρομητική Trends Journal από το 1980 και το κυριότερο, για τους δύσπιστους, τυγχάνει καθολικής αποδοχής από τα Mainstream Media όπου καλείται συχνά (ξέρω ότι ακόμη οι πολλοί λένε, «το είπε το CNN»…). Στην τελευταία έκδοση, γλαφυρά περιγράφει την παρούσα κατάσταση. Μερικά αποσπάσματα
 

«Στις 18/9/2008 το Αμερικάνικο Δημοκρατικό σύστημα αντικαταστάθηκε από μια οικονομική δικτατορία (…). Από αυτή την μέρα ειπώθηκε στον Αμερικάνικο λαό, ότι θα είναι υπεύθυνος για την αποπληρωμή των κακών χρεών, κάθε καταρρέουσας ιδιωτικής εταιρείας, η οποία είναι «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» (…) Με απλά λόγια, με ανοιχτές τις κάμερες και στο φως της ημέρας, ο Αμερικάνικος λαός ληστεύτηκε σαν τυφλός  (…) Οι Αμερικανοί έμαθαν πως θα πρέπει να πληρώσουν τις εταιρείες των οποίων η χωρίς κανόνες, απληστία, απάτη και απερισκεψία, δημιούργησαν την κρίση από την αρχή. Θεωρούμενοι ως «κανείς» από τις αρχές, οι πολίτες δεν είχαν φωνή και επιλογές (…) Με τις εταιρείες του χρηματοπιστωτικού συστήματος τόσο δυνατές, η Wall Street έγινε Washington και η Washington, Wall Street. (…) Έχοντας προβλέψει την οικονομική κατάρρευση, τώρα προβλέπουμε ότι η λήψη «δραστικών μέτρων», θα αποδειχτεί – όπως και στο Ιράκ – πολύ πιο καταστροφική από το να αφήναμε την Wall Street να υποφέρει από την απληστία της και την κακοδιαχείριση.»
 
Κλείνοντας, κάποιοι νομίζουν ότι όλα αυτά είναι βίτσιο και μόδα. Ένας αντίλογος για τον αντίλογο. Παραμύθια. Υπερβολές. Δεν είναι έτσι. Από την άλλη, δεν θα σας πείσω. Διότι ούτως ή άλλως θα πειστούν όσοι θέλουν να πειστούν και αντιστρόφως θα παραμείνουν άπιστοι, όσοι επέλεξαν να είναι τέτοιοι. Οι λόγοι της πειθούς ή της απειθίας τoυ καθενός είναι σεβαστοί αλλά δεν με αφορούν, όταν δεν αντιπαραβάλλεται ίσης αξίας επιχειρηματολογία.
Συνεπώς, ας αναλάβει ο καθένας, καταρχήν ατομικά, το βάρος των ευθυνών του, επιτέλους σε αυτή την χώρα, επιτέλους σε αυτόν τον κόσμο. Τα κράτη είμαστε εμείς. Όχι ως εξουσιαστές, ούτε σαν επαναστατημένα σκουλήκια, που βαρέθηκαν να τα πατούν.  Αλλά, σαν ίσοι προς ίσους, με δικαίωμα στην έκφραση, στην διαφορετικότητα, στην ελευθερία, στην αξιοπρέπεια και με ανάλογες υποχρεώσεις. Επιχειρηματολογούμε για το αυτονόητο προκειμένου να του δώσουμε χώρο στον ξεπεσμό, στην παράνοια και το ατέλειωτο καραγκιοζιλίκι.
 
Το ιστολόγιο αυτό, γεννήθηκε για να τεκμηριώσει μια άποιψη, όχι να την επιβάλλει. Γεννήθηκε ως ανάγκη. Και θα πεθάνει με αυτήν την παραδοχή: Όταν η μούχλα μας τυλίξει, θα είναι πια αργά.  Έπεται συνέχεια.

 

(Εν τω μεταξύ, δείτε κατόπιν τούτων, άλλη μια φορά το Video με τον κ. Biden. Μερικά πράγματα τώρα ,ίσως φανουν καθαρότερα.)
 

18 σκέψεις στο “Ανάκαμψη

  1. bravo epicure!
    εξαιρετικο αρθρο!
    χθες η ΕΚΤ φουσκωσε μισο τρις ευρω με ρευστοτητα το συστημα,ολο αυτο το χρημα δεν θα προκαλεσει «επιτελους» πληθωρισμο?
    και αν οχι τι τουσ εμποδιζει να κοψουν κιαλλο?

    1. Στέργιε,
      Έχεις δει να κάνουν κάτι τα $13 τρις στις ΗΠΑ;

      Το σύστημα δεν βασίζεται στην εκτύπωση (ή μη χρήματος) αλλά στην πιστωτική επέκταση η οποία στηρίζεται στην Ε-Μ-Π-Ι-Σ-Τ-Ο-Σ-Υ-Ν-Η.
      Χωρίς αυτήν κανείς δεν δανείζεται και η πιστωτική επέκταση πάει περίπατο.
      Γίνεται πιστωτική συρρίκνωση.
      Στο αποπληθωριστικό περιβάλλον ουδείς ή ελάχιστοι, έχουν διάθεση να δανειστούν.
      Κι έτσι, όσα χρήματα κι αν τυπωθούν, «μπενάκης – βγενάκης», που λένε.
      Οι «ενέσεις ρευστότητας» συνιστούν ουσιαστικά αγορά IOU’s και μπαλώματα τα οποία σε τίποτα δεν συνεισφέρουν στην πιστωτική επέκταση και συνεπώς σε «ανάκαμψη».

      Δεύτερον:
      Το σύστημα αυτό, το βασιζόμενο στην πίστωση είναι τελειωμένο. Δεν κάνει.
      Τέλος.
      Και ευκαιρία για μια νέα αρχή.

      Φιλικά,

    1. Μπορώ, αρκεί να μου πεις πρώτα τα επιχειρήματα σου, γιατί δεν το βλέπεις.

      Φιλικά,

  2. dhen exo kai polla epixirimata.Apla parakolutho tis times ton akiniton stin Ameriki kai blepo dhiorthosi se merikes periptosis 50% eno edho me to stock (toulaxiston etsi lene i idhiki tis agoras) ton 150000 akiniton i dhiorthosis ine toy 10% i dhen ifistate kan.Episis pistevo oti i agora elenxete apo toys kataskevastes se tetio bathmo poy kanoun kai dhilosis toy stil(dhen poulame pio xamila oti kai na ginoi kai alla tetoia).Yparxoyn kai sinesthimatiki logoi(o ellinas dhen poylai to idhio eykola to akinito me ton amerikano) En kataklidhi nomizo oti, afu meta apo toso megali xrimatopistotiki krisi ta akinita dhen dhiorthosan dhen blepo logous na to kanoun sto ameso melon.

    1. Άρη,
      Το πρόβλημα έχεις δίκιο, δεν είναι της ίδιας έντασης εδώ. Ασχέτως με τι λένε οι «ειδικοί», ξέρεις ότι δεν τους ακούμε, παρά μόνο όταν έχουμε στοιχεία.
      Σε παραπέμπω σε έκθεση της EUROBANK η οποία το 2006 (στην κορυφή) έγραφε ότι οι τιμές των ακινήτων αντανακλούν τα θεμελιώδη.

      http://sup.kathimerini.gr/xtra/marketview/Meletes/pdf/Mel110706.pdf

      Εννούσαν τότε, ότι είμαστε super άρα δικαιολογούνταν η έκρηξη στα ακίνητα τότε και η απόδοση που κατέγραφαν ετήσια, περί το 6,5%.

      Σήμερα στατιστικά, έχουμε κάμψη 25-30% στις τιμές και στην ζήτηση.

      http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_tile1_1_13/02/2009_267280

      http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=3&artId=4503611

      Πλέον η αγορά μας, έχει την ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ απόδοση στην Ευρώπη

      http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_tile2_5_21/11/2008_257130

      …σε αντίθεση με τους «ειδικούς» της Eurobank.

      Τα Stock δεν είναι και πολύ καλό φαινόμενο.
      Η αύξηση των πλειστηριασμών και των επισφαλειών επιδεινώνει την κατάσταση.
      Η επιφυλακτικότητα των δανειζομένων και των τραπεζών, δεν βοηθά επίσης.

      Οι συναισθηματικοί λόγοι μετράνε υπό 2 προϋποθέσεις: α. αν το ακίνητο είναι δικό σου (και όχι με δάνειο 30ετίας…) και β.αν έχεις λεφτάσ την πάντα.

      Και τα 2 στοιχεία που χαρακτήριζαν κάποτε τους ΈΛληνες εξέλιπαν από την είσοδο στην ΟΝΕ και μετά με έκρηξη του δανεισμού. Υπάρχουν σχετικές αναρτήσεις στο site.

      Τέλος αποψη μας είναι ότι δεν είμαστε «μετά» την κρίση.

      Είμαστε σε μια υποφάση της και ούτε καν στη μέση.

      Φιλικά,

  3. σε ενα τετοιο λοιπον αποπληθωριστικο που περιβαλλον το οποιο περιγραψατε οπου τα μετρητα αποχτουν μεγαλυτερη αγοραστικη αξια εφοσων διαφυλαχτουν, ενω τα ακινητα και τα εμπορευματα, γρεμιζονται, μπορειται να αναφερεται τις σκεψεις σας σχετικα με την ισοτιμια ευρω-δολλ, και ακομα την σχεση τιμης χρουσος-πετρελαιο ? χρυσος-μετοχες ?

    1. Σε αποπληθωριστικό περιβάλλον τα προϊόντα και οι μετοχές απαξιώνονται, ο χρυσός ενισχύεται, το νόμισμα επίσης.

      Σε υπερπληθωριστικό, το νόμισμα υποτιμάτα αγρίως οι μετοχές και τα προϊόντα εκρήγνυνται, ο χρυσός επίσης.

      Στο $/€ πρόκειται για μάζη επιβίωσης. Ή κοινής κατάρρευσης, σενάριο πολύ αποκρουστικό και ελπίζω απίθανο.

      Νομίζω έτσι, προκύπτουν και οι συσχετίσεις.

      Φιλικά,

      1. σας ευχαριστω για την απαντηση!
        Υγ προφανως θελετε να πειται »μαχη » αντι για μαζη

  4. exeis dhikio se ola .Oi eidhikoi h dhen kseroyn ti toys ginete i ta lene opos toys simferi .Episis ,toys Ellines apo ekei poy to skeftotan tris fores prin mbi stin trapeza na zitisi dhanio tora paragjelni tin pistotiki apo to spiti san na ine pitsa.Tora na dhoyme pos tha ksemleksi to koybari.Eyxome me tis mikroteres apolies kai apo tis dyo meries.Eyxaristo gia tin apantisi.

  5. Agapite epicoure pane dio xronia pou asxoloume me xrimatistiria ,oikonomia kai ta lipa, fisika oi gnoseis mou ine penixres alla ixa tin tixi bioso afti tin “sixroni ameriki” pou perigrafeis apo konda
    Ezisa ekei 5 xronia apo to DEC 99, oxi san fititis alla san metanastis, pou doulepse pou pandreftike,eixe danio ,genikotera perasa apo olo to sistima tis amerikis.
    Eida kai ezisa ola osa perigrafeis toso kero sto forum . Tis ekloges tou buse 2 fores ,tous pirgous(malista ton enan to ida na peftei live)ton katanalotismo tis, ta panda .
    Omos pnigomoun ideologika kai den borousa na ekfrasto den borousa na kano dialogo me kanenan kai to forum sou einai o kirios ekfrastis gia tous logous gia tous opoius efiga kai girisa piso mazi me ti gineka mou -ellinida(oxi oti edo einai o paradisos kai poli tha me vrizoun gia afto).Signomi gia tin istoria tis zois mou alla ithela na deis me ti skeptiko analio panda ta athra sou.
    Ego ida mia xora 300.000.000 pou theleis 6 ores me to aeroplano na ti diasxisei einai toso aero katikimeni pou xoraei alles teseris amerikes na minoun eki, aftoi oi 6.000 eklektoi tha sine xisoun iston eona ton apanda ,tha megalonoun sinexia ti giala ,ta balonia ,anakampsi,ifesi, opos goustaroun kathe for a.
    O amerikanos den prokite na ksipnisi pote kai malista enas sinidiotipomenos psomas pou mas promitheve, itan I epoxy me to polemo sto irak ,mou leei:
    edo ego odigao ena ford 3 xiliometra pou gemizei me 60 gallonia venzini ,esi stin ellada ti odigouses? Ena corrolaki 1100 tou ipa. Opote malakas ime na xaso afto to pronomio tha se kseskizo aionios oxi mono esena alla olou sas.
    Makari ta arthra sou kai to forum na itan kai sta agglika gia na to estelna stous amerikanous filous kai gnostous gia na to voulosoun epitelous.
    Sinexise akathexta!!!!!!!!!!
    Filika Christos

    1. αγαπητε φιλε,
      εμπιστοσυνη απο τισ κεντρικες τραπεζες-κυβερνησεις προς τις ιδιοτικες τραπεζες φαινεται οτι υπαρχει,φαινεται απο τισ τεραστιες ενεσεις ρευστοτητας που παρεχουν οι πρωτοι στους δευτερους,τωρα εμπιστοσυνη απο τις τραπεζες προς τους δανειοληπτες μπορει να ξαναδημιουργηθει εφοσον υπαρχει εντολη απο τις κεντρικες τραπεζες προς τις μικροτερες του τυπου «δανειζε εσυ,αυξησε την πιστωτικη επεκταση και εγω ειμαι εδω για τις μελλοντικες επισφαλειες να σε ξαναδανεισω»,με μια τετοιου ειδος τεχνιτη εμπιστυσυνη ισως μπορει να ξανααυξηθει η πιστωτικη επεκταση μεσα σε ενα νεο περιβαλλον με πληθωρισμο γυρω στο 2-3%,τα παραπανω δεν τα συμμεριζομαι και πολυ απλα κανω το δικηγορο του διαβολου μηπως και εξαγουμε χρησιμα συμπερασματα με το διαλογο,
      φιλικα

      1. Την λογική αυτή δεν την συμμερίζομαι.
        Δεν είναι εμπιστοσύνη αυτό που υπάρχει και περιγράφεις, είναι ανάγκη.
        Κάτι τελείως διαφορετικό.
        Και δεν δανείζουμε μόνο, δανειζόμαστε.
        It takes 2 to tango και το 1 μέρος δεν έχει όρεξη να χορέψει.
        Τέλος, το σύστημα έχει φτάσει προ πολλού στα όρια του.
        Αυτό από μόνο του λεει πολλά για τις «λύσεις».

  6. Και επί του πρακτέου;
    ΟΚ, συμφωνούμε στις διαπιστώσεις.
    Στην πράξη, τι κάνουμε τα λεφτά μας;
    Χρυσό;

    1. Τάσο,
      Επιμελώς αποφεύγουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα.
      Απαντήσεις υπάρχουν αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα γίνουν υποδείξεις από το site.
      Σε γενικά πλαίσια θα πρέπει να αναζητηθούν τραπεζικά ιδρύματα εδώ ή στο εξωτερικό ή δημόσια χρεώγραφα αξιόχρεων κρατών.
      Ο χρυσός είναι κάτι που μάλλον θα δικαιώσει όσους επενδύσουν σε αυτόν. Αλλά με τι ορίζοντα; 1 έτους, 3, 5;

      Φιλικά,

  7. Πολύ καλό άρθρο με πολλά τεχνικά στοιχεία που δεν τα κατάλαβα, αλλά δεν έχει σημασία. Το ζήτημα που έθεσε ο επίκουρος για την ανάληψη ευθυνών είναι (για μένα) πολύ σημαντικό. Τι κάνω λοιπόν για την κατάσταση αυτή που έχει δημιουργηθεί;

    Το μόνο που κάνω και μπορώ να κάνω είναι να μιλάω με φίλους και γνωστούς και να προσπαθώ να τους εξηγήσω ό,τι έχω καταλάβει σχετικά με το τι είναι χρήμα, το ρόλο του δανεισμού, το δανεισμό των κρατών-φορολογία, τη σχέση των πολέμων και του χρέους κλπ. Ότι (νομίζω ότι) έχω πιάσει προσπαθώ να τους το μεταφέρω.

    Οι απαντήσεις που εισπράττω όμως δεν είναι θετικές. Εννοώ ότι ο κόσμος δεν πείθεται εύκολα για όλα αυτά και προτιμάει να πάει να πιει μια μπύρα ή να δει τηλεόραση, παρά να προσπαθήσει έστω και ελάχιστα να καταλάβει ο,τιδήποτε. Μπορεί να οφείλεται και στη δική μου κακή μεταφορά πληροφοριών.

    Πάντως να έχετε υπόψη ότι ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει τίποτα από αυτά που αναφέρονται σε αυτό το site, και το χειρότερο είναι ότι δεν ενδιαφέρεται να μάθει. Αναφέρω πώς ο κύκλος των ανθρώπων που συναναστρέφομαι είναι άντρες και γυναίκες με τουλάχιστον πανεπιστημιακή μόρφωση θετικών και θεωρητικών επιστημών με καλή οικονομική κατάσταση.

    Όλη η κατάσταση μοιάζει με την επιλογή αν θα μείνεις στο Matrix ή όχι.

    1. Elmer,
      Δεν φταις εσύ.
      Η ηρωίνη είναι το πιο εξαρτησιογόνο ναρκωτικό.
      Ο τρόπος ζωής και σκέψης μας, έτσι όπως υπαγορεύεται από το «lifestyle», την tv, την τσόντα, την αρπαχτή και την ευκολία,την υποκρισία και το τίποτα, είναι ακόμα χειρότερα.

      Φιλικά,

  8. 467.000 νέες θέσεις ανεργίας.

    «Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι χειρότερο»

    “We have never seen a duration of that magnitude,” Lynn Reaser, vice president for the National Association for Business Economics, said.

    http://www.nytimes.com/2009/07/03/business/economy/03jobs.html?_r=1&ref=global-home

    «Τα χειρότερα νούμερα που έχουμε δει στην ζωή μας»

    «The job market is terrible. It’s as bad as we’ve seen in our life-time.

    http://www.reuters.com/article/ousiv/idUKTRE5612UJ20090702?virtualBrandChannel=11569

    Ε, ρε Biden Που σας ΑΞΙΖΕΙ.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *